اتاق فرار فقط یه سرگرمی نیست، بلکه یه دنیای پر از هیجان، ماجراجویی و خلاقیته که هر ساله هزاران نفر رو به سمت خودش می‌کشونه. اما توی این صنعت پر از ایده‌های ناب، چطور می‌شه بهترین‌ها رو شناخت؟ دنیای اتاق‌های فرار پر از ایده‌های ناب و خلاقه و این جشنواره‌ها دقیقا به همین دلیل برگزار می‌شند تا از بهترین‌ها تقدیر کنند، به بازیکن‌ها کمک کنند که تجربه‌های بهتری داشته باشند و به طراح‌ها انگیزه بدند تا بازی‌های بهتری بسازند.
از رقابت‌های جهانی مثل Escape Room World Championships گرفته تا جوایز معتبر The Golden Lock-In Awards و رویدادهای خلاقانه‌ای مثل RECON، این رویدادها به ما کمک می‌کنند که بهترین تجربه‌ها رو پیدا کنیم و حتی در سطح جهانی با حرفه‌ای‌ترین‌ها رقابت کنیم. اگه می‌خوای بدونی هر رویداد اتاق فراری برای چی برگزار می‌شه، چه جوایزی می‌ده و چطوری می‌تونی توش شرکت کنی، این مقاله همون چیزیه که دنبالش بودی!
1- جشنواره رازگشا در ایران
اگه عاشق اتاق فراری، حتما اسم جشنوارهٔ رازگشا به گوشت خورده! این جشنوارهٔ ملی، با حمایت نهادهایی مثل انجمن بازی‌های فکری، صدا و سیما، شورای نظارت بر اسباب‌بازی، سازمان تبلیغات اسلامی و فدراسیون ورزش‌های همگانی برگزار می‌شه.
بعداز یه وقفه به خاطر کرونا، سومین و چهارمین دورهٔ جشنوارهٔ رازگشا دوباره برگزار شد. تمام اتاق‌های فراری که بین ۱ فروردین ۱۴۰۰ تا ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ در تهران و کرج افتتاح شدند، تا ۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ فرصت داشتند تا بازی‌هاشون رو ثبت کنند.
اتاق‌های فرار در بخش‌های بهترین طراحی بازی، بهترین داستان و سناریو، بهترین معماها و چالش‌های بازی، بهترین اجرای اکتورها، بهترین تجربۀ بازیکن، خلاقانه‌ترین اتاق فرار و بهترین اتاق فرار از نگاه مردم با هم رقابت می‌کنند.
خب، شرایط ثبت‌نام توی جشنواره رازگشا اینجوریه که اول از همه، باید بازیت توی بازۀ زمانی مشخص‌شده افتتاح شده باشه. بعد، باید یه سری محتوای تبلیغاتی و رسانه‌ای منتشر کنی تا نشون بدی اتاق فرارت چطوریه. یه چندتا سانس رایگان هم باید برای داوری بذاری، چون داورها میان و باید بازیت رو از نزدیک بررسی کنن. در آخر هم باید فایل‌های لوگو و پوستر بازیت رو برای دبیرخونه بفرستی.
اگه اتاق فرارت اینجا برنده بشه، دیگه تمومه، اسمش توی لیست بهترین‌های ایران می‌ره و کلی بازیکن براش صف می‌کشن! این جشنواره باعث می‌شه سطح کیفی اتاق‌های فرار بالا بره، طراح‌ها خلاق‌تر بشند و پلیرها تجربه‌های بهتری داشته باشند. خلاصه، یه جورایی اسکار اتاق فرارهای ایرانه و هرکی توش جایزه ببره، حسابی معروف می‌شه!
اگه دوست داری یه لیست از بهترین اتاق‌هایی که توی این رویدادها می‌تونستند برنده بشند بسازی، توی اسکیپ زوم می‌تونی کالکشن شخصی خودت رو درست کنی و بازی‌های مورد علاقه‌ت رو اونجا بذاری!
2- The Room Escape Conference & Tour (RECON)
RECON یه رویداد فوق‌العاده‌ست که توش می‌تونی از بهترین‌های این صنعت یاد بگیری، باهاشون شبکه‌سازی کنی و توی کارگاه‌ها و سخنرانی‌های جذاب شرکت کنی. مثلا توی RECON لس‌آنجلس ۲۰۲۴ که توی ۱۸ و ۱۹ آگوست ۲۰۲۴ برگزار شد، کلی سخنرانی و بحث‌های گروهی برگزار شد که همه درباره آینده اتاق فرار و بازی‌های تعاملی بود.
RECON هر ساله به دو شکل حضوری و آنلاین برگزار می‌شه. نسخۀ حضوری آخرین بار تو لس‌آنجلس، آمریکا در تاریخ ۱۸ و ۱۹ آگوست ۲۰۲۴ برگزار شد. اما اگه نمی‌تونی توی این رویداد فیزیکی شرکت کنی، نگران نباش! نسخۀ آنلاین RECON ۲۰۲۵ توی ۱۷ و ۱۸ آگوست ۲۰۲۵ برگزار می‌شه و می‌تونی از هر جای دنیا توش شرکت کنی.
اگرچه RECON بیشتر یه کنفرانس آموزشی و تجاریه، اما جوایزی هم در اون اهدا می‌شه، مثل بهترین طراحی اتاق فرار، خلاقانه‌ترین تجربۀ بازی، بهترین معماها و چالش‌ها، بهترین تجربۀ کاربر، برترین استفاده از تکنولوژی در اتاق فرار و حتی تقدیر از چهره‌های تأثیرگذار این صنعت. از مهم‌ترین برنامه‌های این رویداد می‌شه به سخنرانی‌های تخصصی درباره آیندۀ اتاق‌های فرار، کارگاه‌های عملی برای طراحی معما و فضا، فرصت شبکه‌سازی و آشنایی با متخصصان جهانی و همچنین نمایشگاه‌های معرفی تکنولوژی‌های جدید در این صنعت اشاره کرد.
3- Escape Room World Championships (ER Champ)
اگه فکر می‌کنی تو و تیمت اون‌قدر سریع و باهوشید که می‌تونید توی یه رقابت جهانی اتاق فرار قهرمان بشید، مسابقات جهانی اتاق فرار (Escape Room World Championships) یا همون ER Champ دقیقا جاییه که باید خودتون رو توش ثابت کنید!
این مسابقات که از سال ۲۰۱۷ راه افتاده، هر سال تیم‌هایی از سراسر دنیا رو به چالش می‌کشه تا ببینند کدوم گروه می‌تونه سریع‌تر و با استراتژی بهتر از پس سخت‌ترین معماهای اتاق فرار بر بیاد. این رقابت توی دو مرحله برگزار می‌شه: مرحلۀ مقدماتی که آنلاین برگزار می‌شه و هر تیمی از هر جای دنیا می‌تونه توش شرکت کنه و مرحلۀ فینال حضوری که بهترین تیم‌ها به یه لوکیشن خاص دعوت می‌شند تا توی یه اتاق فرار واقعی، رودررو با هم رقابت کنند.
هر سال این مسابقات توی یه کشور برگزار می‌شه. آخرین دوره، ER Champ 2024 توی ۲۵ نوامبر ۲۰۲۴ در پراگ، جمهوری چک برگزار شد. هنوز محل دقیق دورۀ ۲۰۲۵ اعلام نشده، ولی معمولا اوایل پاییز اطلاعاتش منتشر می‌شه و تیم‌ها می‌تونند برای رقابت ثبت‌نام کنند.
رقابت توی این مسابقات یه چیز دیگه‌ست! تیم قهرمان نه‌تنها یه جایزۀ نقدی خفن می‌بره، بلکه عنوان رسمی «بهترین تیم اتاق فرار دنیا» رو هم مال خودش می‌کنه. علاوه‌بر این، بهترین تیم‌ها توی جامعۀ اتاق فرار حسابی شناخته می‌شند و کلی پیشنهاد همکاری و دعوت برای رویدادهای بین‌المللی دریافت می‌کنند.
4- The Golden Lock-In Awards
این جوایز از سال 2015 تا به امروز به‌صورت سالانه برگزار می‌شه و معمولا نتایجش در فصل بهار اعلام می‌شه. مراسم فیزیکی خاصی برای این جوایز وجود نداره، اما برنده‌ها از طریق وب‌سایت و شبکه‌های اجتماعی Room Escape Artist معرفی می‌شن. این رقابت شامل دسته‌بندی اتاق‌های فرار واقعی، بازی‌های رومیزی معمایی و حتی رویدادهای خاص می‌شند و لیست برندگان معمولا در ماه آوریل هر سال اعلام می‌شه.
برخلاف بعضی از جشنواره‌ها که اتاق‌های فرار باید خودشون رو ثبت‌نام کنند، اینجا یه روند متفاوت داریم. تیم Room Escape Artist که شامل یه گروه از بازیکنان حرفه‌ای اتاق فراره، توی طول سال کلی بازی انجام می‌دند و بعداز بررسی تجربه‌هاشون، بهترین‌ها رو انتخاب می‌کنند. این یعنی هر بازی که خوب باشه امکان برنده شدن توی این چالش رو داره.
جوایزی که توی این جشنواره اهدا می‌شه چندتا دسته‌بندی خاص نداره، بلکه فقط لیستی از بهترین اتاق‌های فرار جهان منتشر می‌شه. تیم داوری بازی‌هایی رو انتخاب می‌کنه که از لحاظ طراحی، داستان، معماها، اجرا، تجربۀ بازیکن و خلاقیت در بالاترین سطح قرار دارند.
5- (Top escape room projects (TERPECA
TERPECA یه رویداد آنلاین و جهانی اتاق فراره که هر سال برگزار می‌شه. نتایج نهایی معمولا در ماه دسامبر اعلام می‌شند. مثلا، نتایج سال ۲۰۲۴ در ۲۱ دسامبر ۲۰۲۴ به‌صورت لایو اعلام شد. این پروژه که مخفف Top Escape Rooms Project Enthusiasts’ Choice Awards هست، از سال ۲۰۱۸ راه‌اندازی شده و هدفش شناسایی و معرفی برترین اتاق‌های فرار در سراسر جهانه.
این پروژه به‌صورت مشارکتیه و علاقه‌مندان حرفه‌ای اتاق فرار که حداقل ۱۰۰ اتاق فرار رو تجربه کرده باشند، می‌تونند به‌عنوان رأی‌دهنده شرکت کنند. افرادی که ۲۰۰ اتاق فرار یا بیشتر بازی کرده باشند، می‌تونند حتی بازی‌های مورد نظرشون رو نامزد کنند.
TERPECA یه لیست از ۱۰۰ اتاق فرار برتر جهان رو منتشر می‌کنه. این لیست بر اساس نظرات و رأی‌های علاقه‌مندان حرفه‌ای تهیه می‌شه و اتاق‌هایی که توی این لیست قرار می‌گیرند، به‌عنوان برترین‌های صنعت اتاق فرار شناخته می‌شند.
فرآیند TERPECA در دو مرحله انجام می‌شه.
- مرحلهٔ نامزدی: توی این مرحله، افرادی که بیش از ۲۰۰ اتاق فرار بازی کرده‌اند، می‌تونند اتاق‌های مورد نظرشون رو نامزد کنند.
- مرحلهٔ رأی‌گیری: توی این مرحله، افرادی که بیش از ۱۰۰ اتاق فرار بازی کرده‌اند، به اتاق‌های نامزدشده رأی می‌دند و در نهایت، لیست ۱۰۰ اتاق فرار برتر جهان تهیه می‌شه.
از اونجایی که نامزد شدن و انتخاب بازی‌ها بر اساس نظر واقعی مردم انجام می‌شه، می‌شه گقت TERPECA بی‌طرفانه‌ترین و واقعی‌ترین رویداد سنجش اتاق فراره چون هر بازی‌ای از هر جای دنیا امکان نامزد شدن و برنده شدن توی این جشنواره رو داره!
6- (Escape Room Appreciation Day) روز جهانی اتاق فرار
اگه از اون دسته افرادی هستی که عاشق حل معما و تجربه‌های هیجان‌انگیزه، باید بدونی که اول اکتبر هر سال به‌عنوان روز جهانی اتاق فرار جشن گرفته می‌شه! این روز مخصوص همهٔ علاقه‌مندان به اتاق‌های فراره که دور هم جمع می‌شند و این سرگرمی فوق‌العاده رو جشن می‌گیرند.
توی این روز، مجموعه‌های اتاق فرار در سراسر جهان با ارائه تخفیف‌ها، برگزاری رویدادها و مسابقات ویژه به جذب و تشویق مخاطبان می‌پردازند.
داستان انتخاب این تاریخ خودش یه معماست! گروهی از علاقه‌مندان هلندی به اتاق فرار، با استفاده از ارزش عددی حروف کلمهٔ “ESCAPE ROOM” (مثلا E=5، S=19 و …)، مجموع اعداد رو حساب کردند که شد 110. در تقویم هلندی، 1/10 به معنای اول اکتبره. به همین دلیل، این تاریخ به‌عنوان روز جهانی اتاق فرار انتخاب شد.
جمع‌بندی
دنیای اتاق فرار هر سال داره گسترده‌تر و حرفه‌ای‌تر می‌شه و این رویدادها و جشنواره‌های معتبر، بهترین فرصت رو برای بازیکن‌ها و طراح‌های این صنعت فراهم می‌کنند تا تجربه‌های جدید کسب کنند، رقابت کنند و از آخرین ترندهای این حوزه باخبر بشند.
اگه دوست داری به‌راحتی بازی‌های مختلف رو پیدا کنی و یه تجربه هیجان‌انگیز رو برای خودت و دوستات رقم بزنی، اسکیپ زوم به‌عنوان مرجع معرفی و رزرو بازی‌های گروهی، اینجاست تا توی این مسیر کمکت کنه! توی اسکیپ زوم می‌تونی به راحتی اتاق فرار، سینما ترس، لیزرتگ و کلی سرگرمی دیگه رو جستجو کنی، نظرات بقیه بازیکن‌ها رو بخونی و بهترین بازی رو برای رزرو انتخاب کنی.
